1814 alfabetyczny spis Gontowian
Dodane przez Remek dnia Lutego 05 2014 16:24:34
źródło: Inventarium Bonorum Milno et Gątowa in Circulo Zloczoviensistorum, antea ad Massam olim Dni Ignatii Com. Miączyński spectantium, circa Intromissionem titulo pleni Dominii haereditarii Dni Ignatii Comitis Morski ah haec bona, medio ordinationis C. T. Fori Nobillium Leopoliensis ddtio 4lii Julii A. 1814. NN. 13181-13739. editae praedispositam, per C. R. Officium Camerariale Circuli Zloczov. cum Inventario Detaiationis horum bonorum A[nn]o 1812 afirinito, in fundo Villanum Milno et Gątowa die 29na Julii A. 1814 verificatum. Rękopis.

ALFABETYCZNY SPIS PODDANYCH Z GONTOWY Z ROKU 1814:


Byczek Sebastian, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Byczek Wojciech, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Kocaj Jan, gospodarz ćwierćłanowy.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Mazur Jan, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Mazur Maciej, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Miazgowski Antoni, zagrodnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny, uprząść pół motka włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 11 jaj.

Miazgowski Michał, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Miazgowski Wawrzyniec, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Misztal Antoni, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Misztal Jan, gospodarz ćwierćłanowy.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Misztal Marcin młody - wójt Gontowy, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 40 dni ciągłych pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Misztal Marcin stary, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Misztal Mikoła, gospodarz ćwierćłanowy.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Pączek Andrzej, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Sikora Jakub, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeliga Błażej, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeliga Gabriel, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeliga Jan, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeliga Józef, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeliga Kasper, gospodarz ćwierćłanowy.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeliga Krzyśko, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeliga Maciej, zagrodnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny, uprząść pół motka włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 11 jaj.

Szeliga Michał, gospodarz ćwierćłanowy. Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.

Szeligowa wdowa, zagrodnica.
Rocznie musiała odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny, uprząść pół motka włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 11 jaj.

Wylazł Michał, gospodarz ćwierćłanowy.
Posiadane zwierzęta pociągowe: 2 konie. Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: jedną kurę i 15 jaj.


NIE OBSADZONE - TZW. PUSTKI:

pustka po Michale Byczku (zagrodniku)




Powyższy spis ma niestety jedną wadę. W przeciwieństwie do późniejszego spisu poddanych i ich obciążeń (z 1826 roku) nie ma tutaj oficjalnych, "państwowych" numerów domów (używanych także w księgach kościelnych). Czyli niełatwo będzie powiązać gospodarzy z konkretnymi domami i gałęziami rodów, które w nich później mieszkały. Inaczej mówiąc - trudniej będzie dociec, czyimi ci ludzie mogli być przodkami, zwłaszcza gdy w Gontowie występuje więcej niż jedna osoba o danym nazwisku.

Szkoda również, że nie umieszczono tutaj liczby świń, owiec i pni pszczół, które występują w późniejszym inwentarzu. Mielibyśmy lepsze rozeznanie w zamożności tych ludzi.

W niniejszym dokumencie występują cztery kategorie poddanych. Gospodarze - posiadający dom, ogród i pole uprawne. Dzielili się oni jeszcze na trzy grupy, według wielkości posiadanej ziemi. Jednołanowi (1 łan = ok. 17 hektarów) i pół łanowi (pół łana = ok. 8,5 hektara) - te dwie grupy w Gontowie nie występowały. Gospodarze gontowscy należeli wyłącznie do ćwierćłanowych - posiadający około 4,25 hektara ziemi (ćwierć łanu). Drugą kategorią poddanych byli zagrodnicy, posiadający dom z ogrodem i jakiś niewielki kawałek ziemi (mniej niż ćwieć łanu). [Ta kategoria w późniejszym inwentarzu z roku 1826 już nie występowała]. Trzecią kategorią byli chałupnicy - posiadający tylko dom z ogrodem (lecz bez żadnego pola). Oraz, na samym końcu, kategoria czwarta - komornicy. Ci już nie posiadali własnego domu ani gruntu i mieszkali w cudzych domach (płacąc za to "komorne" feudalnemu panu - 1 dzień pańszczyzny pieszej na miesiąc). Dzieci głównego gospodarza, mieszkające z nim pod jednym dachem, nie były uważane za komorników i były zwolnione od "komornego".

Przed zniesieniem pańszczyzny chłopi nie byli właścicielami swoich gruntów i budynków. Dobrym porównaniem jest tutaj wieczysta dzierżawa, występująca w czasach PRL. Nieruchomości nie można było dzielić, zastawiać czy zbywać obcym osobom, lecz można je było dziedziczyć i przekazywać w obrębie rodziny (np. zięciom). Posiadacze mieli także różne prawa, gwarantowane przez austriackie państwo. Nie można ich było bez powodu pozbawić gruntu czy przepędzić z domu. Cały czas jednak właścicielem ziemi i budynków pozostawał pan feudalny (dziedzic wioski).

Za możliwość użytkowania ziemi i budynków poddani musieli opłacać się dziedzicowi. Przede wszystkim własną pracą (odrabianiem pańszczyzny), ale także różnymi daninami w naturze. Przy gospodarzach z Milna i Gontowy widać dwa rodzaje pańszczyzny - "ciągła" (to znaczy z użyciem własnych zwierząt pociągowych poddanego) i piesza. Oprócz tego występują tak zwane szarwarki - do których były zobowiązani wszyscy posiadacze domów i gruntów (tylko komornicy byli od nich zwolnieni). Nie była to pańszczyzna, lecz obowiązkowe prace dla dobra publicznego, jak naprawa dróg i mostów w okolicach wioski, prace melioracyjne i inne. W inwentarzu z 1826 roku zapisano, że tych szarwarków w Milnie i Gontowie było łącznie 6 dni w roku. W niniejszym dokumencie nie zostały ujęte. Poddani musieli również pełnić na zmianę warty nocne.

Posiadacze owiec i świń musieli za te zwierzęta dodatkowo uiszczać dworowi coroczną opłatę w gotówce. Siedem i pół grosza polskiego od dorosłej owcy czy świni, a trzy i trzy czwarte grosza polskiego od młodej. [1 grosz polski = 0,5 austriackiego krajcara]. Posiadacze uli (pni) z pszczołami - oddawać corocznie dziesięcinę pszczelną, tzn. co dziesiąty pień w naturze, a jeśli u poddanego ich było mniej - płacąc w gotówce po siedem i pół grosza polskiego za każdy posiadany pień. Niestety, jak już wspomnieliśmy wyżej - owce, świnie i pszczoły poddanych nie zostały spisane w inwentarzu z 1814 roku.

Czytelników, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej o czasach pańszczyźnianych, odsyłamy do ciekawego źródła "Katechizmu poddanych galicyjskich", publikowanego na stronie "Olejów na Podolu"
.