Dzieje Milna w dawnych rachunkach - pensje w 1851 roku
Dodane przez Remek dnia Stycznia 21 2016 14:36:56
Wynagrodzenia pracowników folwarku mileńskiego zwykle były rozproszone po różnych raportach kasowych. Płacono im w różnych tygodniach i miesiącach - z reguły co kwartał, ale czasem co pół roku, a nawet po roku pracy. Jedynie w roku 1851 zebrano je wszystkie razem, w dwóch osobnych dokumentach - wykazie pensji i wykazie należącej się "ordynarii", czyli wydawanego ziarna na jedzenie. Informacje z obu tych źródeł publikujemy poniżej.

Nie da się ukryć, że wykaz jest trochę skomplikowany - niektórym z tych ludzi wpisano tu pensje kwartalne, innym krótsze od tego okresu (lub dłuższe). Autor, ówczesny ekonom mileński, pan Grzegorz Zieliński, nie ujął tu nawet całego roku 1851. Trudno powiedzieć, jaki był cel sporządzenia tego dokumentu - i czemu konkretnie miał służyć. Pozostaje jednak źródłem historycznym o pensjach (w pieniądzach i w naturze) pracowników folwarku Milno w czasach tuż po zniesieniu pańszczyzny.

Nazwiska osób od 1 do 42 umieściliśmy w oryginalnej kolejności i numeracji, jak na wykazie pensji.

Na koniec o używanych miarach i walucie.

Ówczesne miary ciał sypkich to korzec i garniec. Korzec galicyjski odpowiada 123 naszym litrom. Dzielił się na 32 garnce. 1 garniec galicyjski = 3,8437 litra.

W przypadku pieniędzy, nie stosowano jeszcze łatwego systemu dziesiętnego. Ówczesna waluta - srebrny floren, zwany też guldenem i reńskim - dzielił się na 60 krajcarów. W obiegu były monety miedziane - 1/4 krajcara, 1/2 krajcara, 1 krajcar, 2 krajcary. Oraz srebrne - 3 krajcary, 5 krajcarów, 10 krajcarów, 20 krajcarów (1/3 florena), pół florena, floren. Być może także wybite w czasie wojen napoleońskich i później nie wznawiane srebrne nominały 7 krajcarów, 15 krajcarów i 30 krajcarów (dwa ostatnie to wybite specjalnie dla Galicji odpowiedniki polskich monet pół złotego i złotówki). Papierowymi banknotami prosta ludność Galicji posługiwała się niechętnie, wciąż pamiętając oszustwa z austriackimi "bankocetlami" w czasie wojen z Napoleonem. Miedziakami płacono za drobne zakupy na straganach, czy za wódkę w karczmie. Srebrnymi monetami opłacano podatki i większe transakcje (np. kupno zwierząt). Część z nich gromadziło się w skrzyniach, jako przyszły posag dla córek, czy zabezpieczenie na starość. U nielicznych bogatszych szczęśliwców mogły tam leżeć i jakieś (pojedyncze) złote monety - w Austrii były wtedy w obiegu złote monety o nominałach 1, 2 i 4 dukaty. Ale te ostatnie to raczej pieniądze panów. Dla większości biedoty najwyższym nominałem widywanym w domu był zapewne srebrny "cwancygier" (moneta 20 krajcarów).





(źródła: "Wykaz Należącey się Pensyi Officyalistom i Sługom folwarcznym i Lasowem folwarku Milna". Milno dnia 25 lipca 1851. "Folwark Milno. Wykaz Należącey się ordynaryi Officyalistom y Sługom folwarcznem i Lasowym zaczas jak niżey powiedziano." Milno dnia 15 Czerwca 1851.)

DZIEJE MILNA ZAPISANE W DAWNYCH RACHUNKACH:
WYNAGRODZENIE PRACOWNIKÓW FOLWARKU W 1851 ROKU



1. Łoziński, Justitiar
za czas od 1.6.1850 do 1.6.1851 - pensja: 40 florenów
- na liście wydawanej ordynarii nie występuje

2. Ludwik Zawałkiewicz, sędzia
za czas od 1. kwietnia do 1. lipca 1851 - pensja: 50 florenów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 3 korce żyta, 3 korce jęczmienia czelnego, 8 korców hreczki, 8 garnców grochu, 7 korców i 16 garnców owsa, 16 garnców prosa, 8 garnców siemienia, 60 (kopek? - nieznany skrót) siana

3. Grzegorz Zieliński, ekonom
za czas od 1. lutego do 1. sierpnia 1851 - pensja: 40 florenów
- na liście wydawanej ordynarii nie występuje

4. Józef Hellebrand, leśniczy
za czas od 1. kwietnia do 1. lipca 1851 - pensja: 15 florenów
do 1 lipca 1851 - ordynaria: 1 korzec i 24 garnce żyta, 1 korzec i 16 garnców jęczmienia czelnego, 3 korce i 24 garnce hreczki, 8 garnców grochu, 15 (kopek? - nieznany skrót) siana

5. Hryć (Gregor) Jacyszyn, policjant
za czas od 1.12.1850 do 1.6.1851 - pensja: 8 florenów
do września 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

6. Jan Bosakowski, pasiecznik
za czas od 1.11.1850 do 1.8.1851 - pensja: 6 florenów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki, 4 garnce grochu

7. Jan Kowalski, pasiecznik
za czas od 1.11.1850 do 1.8.1851 - pensja: 3 floreny i 22 i 3/4 krajcara
za czas od 1.5 do 1.8.1851 - na buty: 24 krajcary
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

8. Wojtko Kociubiński, pasiecznik
za czas od 1.1. do 1.7. 1851 - pensja 3 floreny
za czas od 1.4.1850 do 1.7.1851 - na buty: 2 floreny
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

9. Wojtko Pastuszczyn, pasiecznik
za czas od 1.5.1850 do 1.8.1851 - pensja: 6 florenów i 30 krajcarów; za ten sam czas na buty: 2 floreny
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki

10. Maćko Pastuszczyn, pasiecznik
za czas od 1.5.1850 do 1.8.1851 - pensja: 6 florenów i 30 krajcarów; za ten sam czas na buty: 2 floreny
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki

11. Marcin Gliński, pasiecznik
za czas od 1.11.1850 do 1.8.1851 - pensja: 4 floreny i 20 krajcarów
za czas od 1.1. do 1.7.1851 - na buty: 48 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

12. Jędrzej Zaleski, gumienny
za czas od 1.6.1850 do 1.6.1851 - pensja: 8 florenów
za czas od 1.12.1849 do 1.6.1851 - na buty: 2 floreny i 24 krajcary; za ten sam czas na płótno: 2 floreny i 24 krajcary
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 24 garnce żyta, 16 garnców pszenicy czelnej, 1 korzec jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki, 8 garnców grochu

13. Jędrzej Gałusza, fornal
za czas od 26.2.1850 do 26.8.1851 - pensja: 10 florenów i 48 krajcarów; za ten sam czas na buty: 48 krajcarów; na płótno: 48 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 20 garnców żyta, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

14. Antek Baćko, fornal
za czas od 1.5.1850 do 1.8.1851 - pensja 10 florenów
za czas od 1.8.1849 do 1.8.1851 - na buty: 3 floreny i 12 krajcarów; za ten sam czas na płótno: 3 floreny i 12 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 24 garnce żyta, 8 garnców pszenicy czelnej, 1 korzec jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki, 4 garnce grochu

15. Stach Marciasz, fornal
za czas od 1.6.1850 do 1.6.1851 - pensja: 8 florenów; za ten sam czas - na buty: 1 floren i 36 krajcarów; na płótno: 1 floren i 36 krajcarów
do 1 czerwca 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców hreczki, 4 garnce grochu

16. Michał Dec, fornal
za czas od 1.5.1850 do 1.8.1851 - pensja: 10 florenów
za czas od 1.12.1850 do 1.8.1851 - na buty: 1 floren 12 krajcarów; na płótno - 1 floren 12 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 20 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce kreczki

17. Szymko Raróg, fornal wołowy
za czas od 1.8.1850 do 1.8.1851 - pensja: 8 florenów
za czas od 1.8.1849 do 1.8.1851 - na buty: 2 floreny 24 krajcary; na płótno: 2 floreny 24 krajcary
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 20 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce kreczki

18. Tomko Byk, fornal wołowy
za czas od 7.8.1850 do 7.8.1851 - pensja 8 florenów; za ten sam czas - na buty: 2 floreny 24 krajcary
za czas od 7.8.1849 do 7.8.1851 - na płótno: 2 floreny 24 krajcary
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 20 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce kreczki, 4 garnce grochu

19. Kość Łucyk, pastuch od bydła
za czas od 1.9.1850 do 1.8.1851 - pensja: 5 florenów 30 krajcarów
za czas od 1.5.1849 do 1.8.1851 - na buty: 3 floreny 36 krajcarów; na płótno: 3 floreny 36 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce kreczki, 4 garnce grochu

20. Jaśko Heilig, cielętnik
za czas od 1.8.1850 do 1.5.1851 - pensja: 4 floreny 30 krajcarów
za czas od 1.11.1849 do 1.6.1851 - na buty: 2 floreny 24 krajcary; na płótno: 2 floreny 24 krajcary
- na liście wydawanej ordynarii nie występuje

21. Pawło Wasylciów, ataman (na liście wydawanej ordynarii "były ataman")
za czas od 14.5.1850 do 14.9.1851 - pensja: 5 florenów; za ten sam czas - na buty: 1 floren 36 krajcarów
do 14 kwietnia 1851 - ordynaria: 16 garnców żyta, 1 korzec i 24 garnce hreczki, 2 garnce grochu

22. Jaśko Baran, ataman
za czas od 1.6.1850 do 1.6.1851 - pensja: 6 florenów
za czas od 1.3.1850 do 1.6.1851 - na buty: 2 floreny
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki

23. Wojtko Kułaj, polowy
za czas od 25.5.1850 do 25.8.1851 - pensja: 7 florenów 30 krajcarów
od 25.2.1850 do 25.8.1851 - na buty: 2 floreny 24 krajcary
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki, 4 garnce grochu

24. Kuba Prasoła, polowy
za czas od 18.8.1850 do 18.8.1851 - pensja: 7 florenów 36 krajcarów
do 18 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

25. Stepko Kulczyński, owczarczyk
za czas od 1.5.1850 do 1.2.1851 - pensja: 4 floreny 30 krajcarów
za czas od 1.2.1850 do 1.2.1851 - na buty: 1 floren 36 krajcarów
- na liście wydawanej ordynarii nie występuje

26. Stepan Zełeniuk, owczarczyk
za czas od 14.8.1850 do 14.8.1851 - pensja: 7 florenów 36 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 4 garnce żyta, 4 garnce jęczmienia czelnego, 1 korzec i 24 garnce hreczki, 4 garnce grochu

27. Oleksa Sawczuk, owczarczyk
za czas od 1.9.1850 do 1.6.1851 - pensja: 4 floreny 30 krajcarów
za czas od 4.4.1850 do 4.7.1851 - na buty: 2 floreny
- na liście wydawanej ordynarii nie występuje

28. Jaśko Baran, owczarczyk
za czas od 1.8.1850 do 1.8.1851 - pensja: 6 florenów
za czas od 1.11.1850 do 1.8.1851 - na buty: 2 floreny 48 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 4 garnce żyta, 4 garnce jęczmienia czelnego, 1 korzec i 24 garnce hreczki, 4 garnce grochu

29. Jaśko Dec niemy, owczarczyk
za czas od 8.9.1850 do 8.9.1851 - pensja: 6 florenów
za czas od 8.1.1850 do 8.7.1851 - na buty: 2 floreny 24 krajcary
- na liście wydawanej ordynarii nie występuje

30. Piotr Bosakowski, pobereźnik
za czas od 1.8.1850 do 1.8.1851 - pensja: 5 florenów 36 krajcarów
za czas od 1.5.1851 do 1.8.1851 - na buty: 24 krajcary
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

31. Szymko Peszko, pobereźnik
za czas od 1.6.1850 do 1.6.1851 - pensja 7 florenów 36 krajcarów
do 1 czerwca 1851 - ordynaria: 20 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

32. Leśko Szkorupa, pobereźnik
za czas od 11.8.1850 do 11.8.1851 - pensja 7 florenów 36 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

33. Oleksa Buła, pobereźnik
za czas od 27.5.1850 do 27.5.1851 - pensja 7 florenów 36 krajcarów
do 27 maja 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

34. Matwij Borecki, pobereźnik
za czas od 27.8.1850 do 17.8.1851 - pensja: 8 florenów
do 27 września 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 1 korzec jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu

35. Józef Szeliga, pobereźnik
za czas od 14.10.1850 do 14.7.1851 - pensja: 4 floreny 30 krajcarów
za czs od 14.4.1850 do 14.7.1851 - na buty: 2 floreny
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki, 4 garnce grochu

36. Błażej Myśliwiec, przysiężny gorzelniany
za czas od 1.11.1849 do 1.8.1851 - pensja: 10 florenów 30 krajcarów; za ten sam czas na buty: 2 floreny 48 krajcarów
do 15 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 24 garnce żyta, 8 garnców pszenicy czelnej, 3 korce i 8 garnców hreczki, 8 garnców grochu

37. Sobko Kurowski, pobereźnik
za czas od 1.11.1850 do 1.8.1851 - pensja: 4 floreny 30 krajcarów
za czas od 1.5.1850 do 1.8.1851 - na buty: 2 floreny
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 16 garnców żyta, 1 korzec jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki, 4 garnce grochu

38. Kieryło Kozak, stróż folwarczny
za czas od 1.12.1850 do 1.6.1851 - pensja: 3 floreny
za czas od 1.6.1850 do 1.6.1851 - na buty: 1 floren 36 krajcarów; na płótno: 1 floren 36 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 1 korzec i 24 garnce żyta, 8 garnców pszenicy czelnej, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce i 16 garnców hreczki, 4 garnce grochu

39. Gregor Podpieniak, owczarz
za czas od 1.11.1849 do 1.8.1851 - pensja 14 florenów
za czas od 1.6.1849 do 1.6.1851 - na buty: 4 floreny 32 krajcary; na płótno: 10 florenów 20 i 3/4 krajcara
za czas od 1.6.1848 do 1.6.1851 - na kożuch: 5 florenów 30 krajcarów
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 24 garnce jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki

40. Jaśko Myśliwiec, polowy
za czas od 14.4. do 13.7.1851 - pensja 1 floren 54 krajcary
do 13 lipca 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców hreczki

41. Fedko Buła, pastuch
za czas od 14.4. do 13.7.1851 - pensja 1 floren 54 krajcary
do 13 lipca 1851 - ordynaria: 12 garnców żyta

42. Pietro Baran, gumienny z Halawy
za czas od 1.2.1851 do 1.8.1851 - pensja: 3 floreny
za czas od 1.6.1850 do 1.8.1851 - na buty: 2 floreny
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 28 garnców żyta, 8 garnców jęczmienia czelnego, 2 korce hreczki, 4 garnce grochu



Pracownicy nie występujący na liście wypłacanych pensji, lecz figurujący w zestawieniu wydawanej ordynarii:

43. Maciek Dec, owczarczyk
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 22 garnce żyta, 4 garnce jęczmienia czelnego, 1 korzec i 24 garnce hreczki, 4 garnce grochu

44. Stepan Sawczuk, owczarczyk
do 1 sierpnia 1851 - ordynaria: 22 garnce żyta, 4 garnce jęczmienia czelnego, 1 korzec i 24 garnce hreczki, 4 garnce grochu




Na dole obu dokumentów źródłowych były podsumowania, z których wynika, że:

a ) na pensje oficjalistów i sług folwarcznych wypłacono łącznie 484 floreny i 34 i 3/4 krajcara

b ) w ramach ordynarii tymże wydano ogółem:
- 41 korców i 16 garnców żyta,
- 1 korzec i 8 garnców pszenicy czelnej,
- 15 korców jęczmienia czelnego,
- 84 korce hreczki,
- 3 korce i 30 garnców grochu,
- 7 korców i 16 garnców owsa,
- 16 garnców prosa,
- 8 garnców siemienia lnianego
- 75 (kopek? - nieznany skrót) siana