Strona Główna ˇ Forum ˇ Zdjęcia ˇ Teksty ˇ Szukaj na stronieWtorek, Grudnia 10, 2024
Nawigacja
Portal
  Strona Główna
  Forum
  Wszystkie teksty
  Mapa serwisu

Ilustracje
  Galeria zdjęć
  Album
  Stare mapy
  Stare pieczęcie

Teksty
  Historia
  Przodkowie
  Czasy Pawlikowskich
  Czasy przedwojenne
  II wojna światowa
  Po wojnie
  Zasłużeni Milnianie
  Adolf Głowacki:
Milno - Gontowa
  Ze starych gazet

Plany zagród
  Mapka okolic Milna
  Milno - Bukowina
  Milno - Kamionka
  Milnianie alfabetycznie
  Gontowa
  Gontowianie alfabetycznie

Literatura
  papierowa
  z internetu

Linki
  Strony o Kresach
  Przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe

Konktakt
  Kontakt z autorami

Na stronie
Milno na Podolu
Najnowszy użytkownik:
Karolina
serdecznie witamy.

Zarejestrowanych Użytkowników: 159
Nieaktywowany Użytkownik: 0

Użytkownicy Online:

EwelinaZajac 6 dni
maria 1 tydzień
Kazimierz 1 tydzień
dark 3 tygodni
Jozef 7 tygodni
zbiniud18 tygodni
WEBHELA30 tygodni
zenekt31 tygodni
sierp34 tygodni
MarianSz44 tygodni

Gości Online: 1

Twój numer IP to: 18.97.14.88

Artykuły 331
Foto Albumy 67
Zdjęcia w Albumach 1883
Wątki na Forum 47
Posty na Forum 133
Komentarzy 548
Logowanie
Nazwa Użytkownika

Hasło

Zapamiętaj mnie



Rejestracja
Zapomniane hasło?
Zagłosuj na nas

KRESY

GWARA OBSZARU MILEŃSKIEGO
Renata Modzelewska w książce „Język mniejszości w otoczeniu obcym” pisze: „Milno stało się wyspą polską w otoczeniu gwar ukraińskich”. Taką wyspą była też Gontowa i wiele innych miejscowości.
Prof. K.Dejna w rozprawie „Gwara Milna”, na podstawie analizy cech gwarowych stwierdza, że pierwotni mieszkańcy mówili dialektem małopolskim. Doszukał się też cech gwary mazowieckiej. Pokrywa się to z dotychczasowymi ustaleniami, dotyczącymi polskiego osadnictwa w Milnie. Pierwotni mieszkańcy sprowadzeni zostali z sandomierszczyzny, a spustoszenia tatarskie uzupełnione zostały osadnikami z Mazowsza.
Słownictwo gwary mileńskiej składa się z wyrazów ogólnopolskich, staropolszczyzny, gwaryzmów, zapożyczeń rusińskich i trochę austriackich.

Przykłady uproszczeń

jadę - jede gniotę - gniete
będę - bede nie - ni
siedzę - siedze się - si
usiąść - siońść sobie - sobi, sy

Przykłady podmiany liter

a-y - katyr
ą-om - mnom, kompać, domb
ą-on - monż, wonż, mondry, konkol
ą-oń - wziońść, siońść, przońść
ą-o - wrzasnoć, klasnoć, zasnoć
e-i - dalij, kliszcz, Bolik, Dolik
e-y - bliżyj, byz, cybula, czymu, Wacyk, Bronyk, ywangelia
ę-e - bede, ciele
ę-n - pinta, świnta, minta
ę-ń - dzińcioł, dzińkować, dziewińć, dziesińć, zińć
ę-eń - pieńć
ę-ym - głymbina, zymby, dymby
ę-yń - ryńka, myńka, gyńś, ryńczny
i-ji - dojić, pojić, zbrojić, gnojić, jiść, jiskra, jiwa
ie-i - lepij, mocnij, ładnij, tanij
ie-y - lagyr, lakyr
o-e - mietła
o-u,ó - kupanie, puduszka, bóleści, kulega
o-wo - wobraz, wogród, wosa, woko, wogród
o-wu - wun, wusika, wupona, wubraza, wugnisko
o-y - rypucha
u-wu - wucho, wul, wubranie, wukrop, wulica
a-e, ę-e - jede
e-i, e-y - kliszczy
ę-en, e-y - wiencyj
ę-ym, o-u - cymbruwina
o-e, ę-e - wiede, wieze, niese, gniete
o-u, e-i - kuliżanka
o-u, ę-in - kulinda, kulindować

W związku z powyższym, słowa na literę e, i, o, u, zamienione zostały na y, ji, wo, wu.
Wszystkie słowa ujęte w słowniku, podane są w dokładnym, ówczesnym brzmieniu.

Przykłady odmiany rzeczowników

M ryńka woko chlib gyńś kamiń
D ryńki woka chleba gyńsi kaminia
C ryńce woku chlibowi gyńsi kaminiowi
B ryńke woko chlib gyńś kamiń
W ryńko woko chlebie gyńsio kaminiu
N ryńkom wokim chlebym gyńsiom kaminim
M o ryńce o woku o chlebie o gyńsi o kaminiu

M ryńki woczy chleby gyńsi kamini
D ryńk woczu chlebów gyńsi kamini
C ryńkam woczam chlebam gyńsiam kaminiam
B ryńki woczy chleby gyńsi kamini
W ryńki woczy chleby gyńsi kamini
N ryńkami wuczami chlebami gyńsiami kaminiami
M o ryńkach o woczach o chlebach o gyńsiach o kaminiach

M jiż barabol tuz chliw garnyk
D jiża barabola tuza chliwa garka
C jiżowi barabulowi tuzowi chliwowi garkowi
B jiża barabola tuza chliw garnyk
W jiżu barabolu tuzie chliwie garku
N jiżym barabolim tuzym chliwym garkim
M o jiżu o barabolu o tuzie o chliwie o garku

M jiży baraboli tuzy chliwy garki
D jiżów baraboli tuzów chliwów garków
C jiżam barabolam tuzam chliwam garkam
B jiży baraboli tuzy chliwy garki
W jiży baraboli tuzy chliwy garki
N jiżami barabulami tuzami chliwami garkami
M o jiżach o barabolach o tuzach ochliwach o garkach

Przykłady odmiany czasowników

Pukidać - pukidam, pukidasz, pukida, pukidamo, pukidacie, pukidajo
Siąść - sinde, sińdzisz, sińdzi, sińdzim, sińdziecie, sindo
Być - będę, bedzisz, bedzi, bedzim, bydziecie, bedo
Zrobić - zrobie, zrobisz, zrobi, zrobim, zrubiecie, zrobio
Zjeść - zjim, zjisz, zji, zjimo, zjicie, zjedzo
Spać - spie, spisz, spi, spimo, spicie, spio
Jechać - jede, jedzisz, jedzi, jedzim, jidziecie, jedo
Wukraść - wkradne, wkradnisz, wkradni, wkradnim, wkradniecie, wkradno

Przykłady stopniowania przymiotników

Biały, bilszy, najbilszy (najbilejszy)
Czyrwony, czyrwońszy, najczyrwońszy
Mondry, mundrzejszy, najmundrzejszy
Wielgi, wińkszy, nawińkszy
Bidny, bidniejszy, najbidniejszy

Przy lokalizowaniu czegoś w miejscowościach, używano dwóch form: „w” i „na”.
Np. w Tarnopolu, w Zborowie, w Poczajowie, na Milnie, na Gontowie, na Podliskach, na Mszańcu, na Baszukach, na Blichu, na Derkaczówce.

Używane pozdrowienia

Puchwalony Jezus Chrystus - Na wieki wieków
Dziń dobry - Diń dobry
Dobre pułudnie - Dobre pułudnie
Dobry wieczór - Dobry wieczór
Bońdźcie zdrowe - Jidźcie zdrowe
Daj Boże szczyńście - Daj Boże i wam (przy pracy)

Przykłady często używanych zwrotów

Du świta – o świcie. Du domu, du wysela – do domu, do wesela. Na puczupki – w kucki. Na pumacku – pociemku. Na kurdaki – na barana. Na wytelbuch – ponad siły. Wróć si, nie swarz si, wupamintaj si, skryńcioł si, wypion si, siadaj sy, zrób sy, weź sy, każ sy, gadaj sy. Albo: siadaj sobi, zrób sobi, weź sobi, wumyj sobi, gadaj sobi.
Budaj ci kolka skłuła jak to prawda – zwrot przy niedowierzaniu.
Przysięgi: dalibóg, bihme, na suminie.
Przekleństwa: Hrom by go palnoł. Chulera by go wzina
Wrze si taki ni pamintam – odchodzę od zmysłów (sens).
Taki tak, a cosz – potwierdzenie używane razem, lub oddzielnie.
Mulałaś ty – jak mówiłaś, jak twierdziłaś.
Skapcanić przyjdzi, skapcanieji du reszty (du czysta) – zmarnieć przyjdzie, zmarnieje zupełnie. Dziw no ty si – zobacz, dziwuj się. Podziw si – zobacz. A wo – określenie pomocnicze. Używano też ukraińskiego powiedzonka: „Czyrys toń” albo „Czyrus toń to”– przez to, przez to to.







- A –

Abu - albo; Psowi abu kutowi
A hi - a fuj, wyraz dezaprobaty.
Ajajaj - ojojoj, wyraz podziwu, albo podkreślenia grozy.
Ali - nie; A czymu ni? Nu bu ni.
Ali wo - nie, wykluczone; Mogę wliźć na drzewo? Ali wo, bu możysz wupaść.
Ancug - ubranie, garnitur
Ankohol - alkohol
Antałyk - antałek, beczółka
Apsztyfikant - adorator, kandydat do ręki
Asyntyrunyk - pobór do wojska; Zaczyna si asyntyrunyk młudego rucznika.
Asz - aż; Asz mnie zatrzynsło zy złości.
A wo - a o, określenie pomocnicze; A wo, podziw si jaki zalapany.


- B –

Baba - baba, kobieta, żona ; Moja baba
Bachor - dziecko; Tyn bachor strasznie niludziany (niegrzeczny)
Bachornia - dzieciarnia; Tyj bachorni wszyńdzie pełno.
Bacman - floks (kwiat); Bacman duże ładnie pachni.
Badunia - otwarta pralnia z bieżącą wodą.
Bajdurzyć - zmyślać, opowiadać bajki; Ni słuchaj go, bu to bajdura
Bajracze - duże chwasty; Wsio puzarastane bajraczym.
Bajstruk - nieślubne dziecko, zły dzieciak; Tyn bajstruk wszyńdzie wliźi.
Balon - balon, piłka do gry
Bałabuch - rodzaj większej bułki
Bałabuszyk - rodzaj małej bułki
Bałamkać (si) - dyndać (się)
Baniaczyk - baniaczek
Banty - grzędy dla kur; Kury wże dawno na bantach.
Baraboli - ziemniaki; Baraboli wże pusadzone.
Barabulinie - łęty ziemniaczane; Jisiniom na polach pełno barabulinia
Bargi - barki; Wzion go za bargi
Barlaczy - rodzaj rękawic na przody butów, ocieplacze
Batiar - łobuz
Batiarnia - łobuzernia; Batiarnia lwowska
Batóg - bat; Ćwochnij batogim pu koniach, bu strasznie si wleko.
Bawidełko - zabawka; Karabin to ni bawidełko.
Baźnik - bez; Baźniki kwitno na wiesne
Bebych - bebech, duży brzuch
Bełtać - mieszać płyn, mącić, mieszać coś na rzadko z wodą
Besztać - rugać, robić wymówki; Ali go zbeształ
Bić - bioł, biła, biło, biłyśmo
Bida - bieda; Kużnemu bida, z takom bidom.
Bidosia - bieda skrajna; Tam straszna bidosia, kryszki chleba nima.
Bidactwo - biedactwo; To bidne sioło, tam same bidactwo
Bidny - biedny; Bidnymu zawsze wiatyr w woczy
Bihme - przysięga na Boga (z ukr.)
Bilidło - bielidło, biała farba; Trzeba pubilić chate
Biluśki - bieluśki; Bugaty nie ji czarnego chleba, nu biluśki.
Bimbanie - lekceważenie; Tasz wun sobi bimba z wsiego
Bjegon - biegun
Bliżyj - bliżej; Świnta coraz bliżyj
Bławat - chaber; W życie pełno bławatu.
Błocha - pchła; Trzeba psa wykompać, bu ma błochi.
Błoto - błoto, łąka, teren podmokły; Ni za długo kusiarzy wyjdo na błota.
Boćko - bocian; Bedzi wiesna, bu buciany przyliciały.
Bodiak - oset; Ważaj bu bodiak koli.
Bogacz - człowiek zamożny, bogaty
Borać si - mocować się (zapasy); Choć si borać
Bólaka - rana, wrzód
Bratura - duchówka w piecu
Brechać - kłamać, szczekać bez potrzeby
Brechnia - kłamstwo; Ja myślała, ży to prawda, ato wsio brechnia.
Brechun, ka - kłamca, kłamczucha; Ni słuchaj go bu to brechun
Brus - bal, gruba deska
Brusyk - osełka, kamień do ostrzenia kosy
Bryznoć - chlapnąć wodą, uderzyć; Bryznoł go w zymby.
Brojić - broić, rozrabiać
Brzezia - brzoza; Brzezia ma białe kore.
Brzyzina - brzezina, brzozowy las
Bu - bo; Bu to miało być jinaczyj
Bucim - byle jak; Tyn partacz no bucim to przyczepioł.
Budaj, budajś - bodaj, bodajś. Budajś skisła.
Budaj tyś - bodaj tyś; Budaj tyś! Ja myślała ży to bujda, a to każysz czysta prawda.
Budny dziń - dzień powszedni; W budny dziń wsi jido du ruboty.
Budynyk - budynek
Bujisko - boisko
Bulka - bańka powietrza, mydlana; Puskać bulki
Bumbenyk - bębenek; Co to za muzykanty byz bymbenka?
Bunda - opończa, duży ciepły, sukienny płaszcz z kapturem
Buraczynie - liście z buraków
Bumbetyl - drewniany, rozsuwany tapczan; Na bumbetlu dwoje si zmnieści.
Być - będę,bedzisz, bedzi, bedzim, bedo
Bykesza - rodzaj kurtki
Bymbnić - bębnić; Dyszcz bymbni pu blasze.
Bynda - wstążka; Byndy wjonży si przy kosach.
Byrbylucha - samogon, byle jaka wódka; Co to za wódka? To byrbylucha.
Byz - bez; Byz ryńki, byz pumocy, byz durniczki
Byzednia - głębina bez dna, topielisko z zradkim błotem; Nie właź w te byzednie.
Byz pamińci - bez pamięci;
Byz pyńchłody - bez umiaru; Pcha w siebi byz pyńchłody.
Byzwstydny,a,e - bezwstydny, a, e; Ta to człowik byzwstydny. Wun nie wi co to wstyd





- C –

Capnoć - złapać, chwycić (szybko); Ważaj na tego psa, bu ci capni.
Cebrzyk - drewniane naczynie na karmę dla świń
Chabazie - chwasty; Wszyńdzie pełno chabazia. Rady sy s tym ni daje.
Chapać, schapać - łapać, złapać
Charkać - chrząkać, odchrząkiwać
Charkotać - charczeć, rzęzić; Z nim ni dobrze. Wun nu wże charkoczy.
Chartanka - gardło
Chata, chałupa - dom, mieszkanie, pokój
Chełtanie - ruszanie na skutek obluźnienia w otworze np. nogi przy stołku
Chepta - pokrzywa; Nie liź w chepte bu si pupieczysz
Chlib, chleby - chleb, chleby
Chlipać - popłakiwać
Chliw - chlew, budynek inwentarski
Chłopic, chłupaki - chłopiec, chłopcy
Chłupczysko - chłopczysko, chłopak
Chmara - chmura; Jidzi cimna chmara, bedzi zliwa.
Chmarzyć - chmurzyć; Coś si chmarzy, chyba bedzi dyszcz
Chojci, chojci - chodź, chodź – zwrot do dziecka
Chodzić - chodze, chodzi, chodzim, chodzo; Choć tu i puzbiraj te kamini
Chrebyt - grzbiet, kręgosłup
Chrobak - robak
Chrubaczywy, a, e - robaczywy, a, e; Tego roku japka strasznie chrubaczywe.
Chrustawka - chrząstka
Chto - kto; Chto sze chce si ze mnom borać?
Chtóry, chtóryj - który; Chtóry mócniejszy?
Chtórym - którym; Chtórym wozym młoda jedzi?
Chuć - choć, chociaż
Chudoba - zwierzęta domowe, bydło
Chulawa - cholewa; Poznać pana pu chulawach.
Chulera - cholera; Chulera by go wzina
Churoba - choroba; Churoby na takiego nima.
Chuścina - chustka na głowę; Tam wsi baby nusiły chuściny.
Chustka - duża gruba chusta okrywająca tułów i głowę; Nakryj si chustkom
Chutko - szybko; Chodźmo chutko, zróbmo chutko
Chuteńko - szybciutko
Chyrutać - jak chełtać; Kołyk przy przyńślicy si chyruta, trzeba zapliszyć
Chylcym - chylcem; Żyńcie to cinżka rubota, bu cały czas chylcym.
Chytry, chytryj - przebiegły, chętny do pracy
Chwost - ogon; Ni ciongnij konia za chwost bu ci kopni.
Chwostyk - ogonek; Świński chwostyk
Ciamkać - mlaskać; Ni ciamkaj przy jidzeniu.
Ciaprać - gadać byle co
Ciapra - ględa; To ciapra. Wun ci nic mundrego ni skaży.
Ciasto - ciasto, kluski szczypane; Ciasto na mliku.
Cidełko - cedzak np. do mleka
Ciele, cilinta - cielę, cielęta
Cieknoć - cieknąć; Trzeba dach pułatać, bu ciekni.
Cieszyć - ciesze, cieszy, cieszym, cieszoł, ciszyła, ciszyło, ciszyłyśmo
Cikawość,cikawy - ciekawość, ciekawy
Ciłuszka - piętka chleba; Du ciłuszki trzeba mnieć dobre zymby.
Cimno - ciemno; Zimom chutko robi si cimno.
Cinżar - ciężar; Cinżar punad siły.
Cinszko - ciężko; Bidnymu trudno zwionzać konic z końcym
Ciomać - całować (dziecięce); Pucomaj mame.
Ciongnoć - ciągnąć; Ciongnoć za sznuryk
Cirpić - cierpieć; Czasym wsi cirpio za jidnego
Ciu - odpędzanie świni
Ciżba - tłok; Na wodpust, straszna ciżba w kuściele.
Co, cosz - co; Cosz chcesz, ta to wże stare i nidumaga.
Cofnoć - cofnąć; Cofnij si trocha
Co nimiara - co niemiara; Najad si strachu, co nimiara.
Cujno, cujno wo - dopiero, dopiero co; Cujnoś mo skuńczyły.
Cukyr - cukier
Cwyntarz - cmentarz
Cybula - cebula; Przy wubiraniu cybuli, ślozy leco ślozy.
Cygelnia - cegielnia
Cymys - cymes, super
Cyna - cyna, cena
Cyntryfuga - wirówka do mleka; Przepuść mliko byz cyntryfuge.
Czachać - ciąć coś na kawałki z rozmachem
Czachnoć - mocno ciąć, odciąć
Czenczerej - okrzyk przy szczodrakach noworocznych
Czerwy - czerwienie w kartach, czerw pszczela
Czereń - spód pieca chlebowego; Pic można w blachach abu na czyreniu.
Czerkać - zapalać zapałkę; Zaczerkaj siarnik.
Czośnik - czosnek
Czówno - czółno
Czuchać (si) - drapać (się); Coś mnie swyńdzi. Puczuchaj mnie pu plecach.
Czujisz - czujesz, słyszysz; Czujisz jak hudzi huroplan.
Czuży - obcy; To ni nasz, to czuż y.
Czużyna - obczyzna; Cinszko żyć na czużynie.
Czykułotki - wygarbienia na zgięciach palców
Czympić - długo czekać w jednym miejscu
Czymu, czymu ni - czemu, czemu nie
Czynsto - często
Czyńść - część
Czypilać - piłować tępą piłą; Tom piłkom ni wczypilasz, trzeba jo puwostrzyć.
Czypiać - czepiać; Czego si czypiasz? Wodczyp si.
Czyresznia - czereśnia; Tego roku czyresznia ładnie wubrudziła.
Czyrwony - czerwony
Czy, czysz - czy, czyż


- Ć –

Ćwach, ćwaszyk - gwóźdź, gwoździk; Ćwachi je różnyj długości.
Ćwihun - podrostek
Ćwilozy - spodnie z samodziałowego płutna
Ćwiluch - kilim w pasy; W budny dziń, pościl przykrtwa si ćwiluchim.
Ćwirkun - świerszcz; Ćwirkun jak wlizi za piec, tu całe zime bedzi ćirkać.
Ćwochać - machać, uderzać batem;


- D –

Dalij - dalej; Dalij ni jide, bu mnie nogi bolo
Daszyk - daszek; Kaszkiet to czapka z daszkim
Dawać drzynia - odbicie, drganie drewna sękatego przy rąbaniu; Syńkate daji drzynia.
Dawić (si) - dławić (się); Dobrze gryś, bu si zadawisz
Dawienie - dławienie
Deszczka - deska; Te deszczke trzeba wubhyblować.
Ditko - djabeł; Jakiś ditko mnie pudkusioł.
Dłonia - dłoń
Dochtor - doktor, lekarz
Dojić - doić; Trzeba krowy wydojić.
Dok - dopuki
Domb, dymby - dąb, dęby
Dońcia - córka; Moja dońcia.
Drancie - lichota, starzyzna
Droczki - żarty, drażnienie. Droczoł si z psem, tyj go wugryz.
Druszka - druchna
Drygli - zimne nóżki
Dryluch - drelich; To wsio dryluszczyna
Drywutnia - drwalnia
Dryzda - młoda dziewczyna (ironicznie)
Drzyń - sęk
Du - do; Du czysta, du reszty
Duch - duch, ciepło
Duczajka - otwór w kamieniu w żarnach, wgłębienie w chlebie na masło
Du czystz - do czysta, całkiem
Duglondać - doglądać; Jak si chudoby ni duglonda, tu marnieji.
Dujenie - dojenie; Latym krowy si trzy razy doji.
Dujnica - dojnica, wirówka do miodu
Dulary - dolary
Duleżyć - doleżeć; Jak coś duliga, tu trudno duleżyć du rania.
Dupak - salonowiec; Zimom jak nima ruboty, tu kawalirka biji dupaka.
Dupiro - dopiero
Dupło - dziupla; Dzińcioł i wudwud gniazda robio w dupłach.
Durch - na wylot
Durny - głupi, wariat; Tyn chłop zdurniał z krytesym. Co wun robi?
Durnuwaty - głupkowaty; Ni zadawaj si z nim, to durnuwate
Durniczka - darmocha; Ali ci si trafiła durniczka.
Duro, za durno - darmo, za darmo
Durubajło - stary grat; W przen. o starym człowieku – Ot stare durubajło.
Du ruzpyńku - mocno tak, że pęknąć można np. płacz, śmiech
Dustygać - dojrzewać; Wze zboża dustygajo, trzeba ładnać sirpy.
Dustygnoć - dojrzeć
Du świta - o świcie; Dzisiaj wstałyśmo du świta.
Duszka - sukienka, suknia; Masz duże ładne duszke.
Duszuhrijka - watówka
Dutka - fujarka; Wony w jedne dutke dmo.
Duże - bardzo
Dwanasty - dwunasty
Dwadziesty - dwudziesty
Dykunyk - bunkier, schron; Pu wijnie wszyńdzie były dykunki.
Dyntka - dętka; Puwietrze zeszło bu przybita dyntka.
Dynty - dęty; Chodzi nadynty – nie wim co go wkunsiło.
Dyntysta -dętysta, stomatolog
Dyszcz - deszcz; Dyszcz putrzebny, bu straszna pusucha.
Dyszczółka - deszczółka
Dzeńkać - stukać w metal, dzwonić
Dziadyk - dziadek
Dziamkać - gadać bez potrzeby; At, dziamka i dziamka.
Dziamdziać - jak wyżej
Dziawkanie - szczekanie
Dziawolenie - skomlenie; Jak go zustawio samego, tu cały czs dziawoli
Dzie - gdzie; Dzie jidzisz? Dzie gonisz krowy?
Dziesińć - dziesięć
Dziewińć - dziewięć; Wzem dziewińć lat skończoł.
Dziewińćset - dziewięćset
Dziń - dzień; My dzisiaj cały dziń rubiłyśmo w polu.
Dzinnie - dziennie
Dzińcioł - dzięcioł; Dzińcioł w drzewo stuka.
Dzińgiel - dzięgiel
Dzińki, dzińkować - dzięki, dziękować; Dzińki Bogu zdrowie jako, tako dupisuji.
Dzińki - dzienne spotkanie prządek
Dzirgać - dziergać, haftować
Dziwczynisko - dziewczyna; Taż to wże wielge dziwczynisko.
Dziwić si - dziwić się
Dziwińdziesiont - dziewięćdziesiąt
Dziwka - panna
Dziwować si - dziwić się; Ni ma co si dziwować.
Dziżka - dzieża chlebowa
Dzwonyk - dzwonek; Dzwonyk dzwoni na przerwe.
Dzwunica - dzwonnica
Dzwunienie - dzwonienie; Na pułudniowe dzwunienie,przyrywa si ruboty pulowe.
Dzygar - zegar
Dźwiży - drzwi; Dźwirzy wyjsciwe, zamyka si na klucz.
Dżymili - trzmiele


- E –

W wymowie litera „E” zamieniona została z małymi wyjątkami, na „Y”
Edyk - Edek
Ygzamin - egzamin
Ykonom - ekonom
Ykran, - ekran, ekrany
Yksplozja - eksplozja
Ylegant - elegant; Oho, ho, jaki ylegant. Nowe wubranie sy kupioł.
Yliktryka - elektryka
Ymigracja - emigracja
Ypidemnia - epidemia; Pu wojnie była wielga ypidemnia tyfusu.
Yrkaem - erkaem
Ysesman - esesman; Ysysmany nusiły mundury z czaszkom
Ytykieta - etykieta
Ywangelia - ewangelia


- F –

Fafurety - bokobrody, baczki; Fafurety mało chto nosi.
Fajnie, fajny - ładnie, ładny
Falszywy - fałszywy; Falszywy halarom
Famuła, familia - familia, rodzina
Fana - flaga; Na państwowe świnta, wszyndzie wiszo fany.
Farfocyl - strzęp; Tasz to stare łachy, same farfocli.
Faryna - człowiek niezgodny, kłótliwy; Cinżko żyć z farynom.
Farynować - wybrzydzać, czepiać się
Fasować - pobierać przydział; Zafasował całe wumunduruwanie.
Fasunyk - przydział
Fczora - wczoraj; Wczora tak sypał śnig, żyś na dwa kroki nic ni zubaczoł.
Fertyk - koniec, reszta; Fertyk, wincyj nima.
Fest - mocno
Fifak - chojrak; Ali z niego fifak
Flisuwina - grube płutno samodziałowe; Mnieszki z flisuwiny
Folga - ulga; Pufolguj koniam, bu wże ledwo si wleko.
Forszpan - nakazowy wyjazd zaprzęgiem konnym; Wyznaczony na forszpan
Francuwaty - zły, niedobry
Fukać - mocno dmuchać, rugać, odpowiadać opryskliwie – ofukiwać
Fulwryk - folwark; Na fulwarku zawsze była jakaś rubota.
Funio - cwaniak, zarozumialec
Fura - wóz
Furdzić - wiać z szumem; Jak go pugonie, tu za nim no zafurdzi.
Furt - wciąż; A tyn furt to samo
Furykować - atakować, iść do ataku; Ruskie pijo, bado furykować.
Futograf - fotograf
Fyrdaszka - fryga, bączek
Fyrdać - puszczać w obrót bączka, wzreciono
Fyrflasza - butelka wojskowa, manierka; W fyrflaszy zawsze było coś du picia.


- G –

Gaci - gacie
Gadać - gadam, gada, gadamo, gadajo
Gaducha - gaduła; Tasz to gaducha, jak zaczni tu skończyć ni moży
Gadzamuła - bryła, kula śniegu, gliny, ziemi
Ganczarz - garncarz; Ganczarz minia garki za zboże.
Garbal - komar; Garbal jak wużry, tu asz gudzyk wyskoczy.
Garnuszyk - garnuszek
Garnyk - garnek
Garniontko - mały garnuszek; To garniontko dobre du picia mlika
Geckać si - uciekać przed bąkami; Bydło si gecka w spikote, bu bąki żro.
Ginoć - ginąć
Glanc, na glanc - połysk, do połysku; Wyczyszczone na glanc, asz si michci.
Głowacz - kijanka; W wiekszych kaąbaniach, pełno główaczy
Głymbina - głębina; Na sirodku jinziora najwieńksza głymbina.
Gniw - gniew; Wony ni gadajo zy sobom, bu si gniwajo.
Gniździć si - gnieździć się; Gniżdzi si jak kwoka na jajach
Gnot - knot w lampie, świecy
Gnujownik - gnojownik; Przy każdym chliwie je gnujownik.
Gnypak - tępy nóż
Gnypać - ciąć tępym nożem; Gnypam i gnypam i wuciońć ni mogę.
Gorski, a, e, gorsko - gorzki, a, e, gorzko; Gorskie trzeba pusłodzić
Gorzyj - gorzej; Gorzyj wrze być ni moży.
Grabi - grabie
Grabienie - grabienie, sztywnienie rąk od zimna; Wze mnie ryńki zagrabiały.
Grali - widły; Gralami si gnój wykida.
Grudziń - grudzień; Grudziń przyważnie mrożny.
Gryś - mocne rozwolnienie
Gryść si - martwić się
Grzmić - grzmieć; Jak grzmi tu i puleji.
Gudz, gudzyk - guz, guzek
Gudzina - godzina; Wstawaj! Tasz to szusta gudzina. Ludzi w pole jedo.
Guronco - gorąco
Guronczka - gorączka; Letnia guronczka, wustatnie poty wyciska.
Gwawt - gwałt, na gwałt, szybko
Gydyja - wysoka kobieta, dziewczyna; Aliż to gydyja.
Gymajny - szeregowy; W wojsku najwincyj je gymajnych.
Gynstwa - gęstwina; Przez te gynstwe ni przylizisz.
Gyńś, gyńsi - gęś, gęsi
Gyńsinta - gęsięta
Gyńsiontko - gęsiątko


- H –

Haczyk - haczek, pogrzebacz
Hadiuka - poczwara, złośnica; To hadiuka ni człowik
Hadra - zła złośliwa kobieta; To hadra ni baba.
Hadres - adres
Hajcować - mocno podsycać ogień; Czego tak hajcujisz?
Hajić si - tracić czas i opóżniać pracę; Ni bede was hajić. Potym pugadamo.
Hajti - spacer dla dzieci; Pujdzim hajti.
Halarom - alarm; Sze mam czas, a co to halarom.
Halba - kufel
Haltować - zatrzymywać (wojsk.)
Hałaburda - awanturnik, nicpoń
Hałastra - zgraja; Na te hałastre trzeba ważać, bu moży nabrojić.
Hałamuc - uformowany kawał ciasta, gliny, błota
Hałapup - pisklę nie opierzone; W tym gniaździe, dupiro hałapupy
Hałuszka - kluska skubana
Hamać - jeść (dziecięce); Hamaj, hamaj, tu chutko wyrośnisz
Haman - człowiek niespokojny, ordynus; Tłuczy si jak haman pu piekle.
Hara - wóda; Przes te hare, ni jedyn skapcaniał
Haratać (si) - bić (się), tłuc czymś lub w coś; Ni harataj tak w tyn stół.
Harhara - coś dużego, niezgrabnego
Harmidyr - harmider, zgiełk, gwar
Harować - ciężko pracować; Harować wud rana du wiczora.
Hawkać - szczekać; Pies na kogoś hawka
Hecy, hycować - żarty, żartować; Ni można nu puważnie. Trzeba trochi puhycować.
Hepać, hepnoć - mocno uderzać, uderzyć, upaść; Alisz wun hepnoł na zimnie.
Hojdać - huśtać; Puhojdaj dziecko, bu płaczy.
Horab - jarząb
Horbyk - pagórek; Za tym horbkim nasze pole.
Hreczka - gryka; Kwitnonca hreczka pachni mniodym.
Hrom, hromy - grom, gromy
Hrymać - stukać; Ni hrymaj dźwiżami.
Hryzota - zgryzota, zmartwienie; Ja tu mam same zgryzoty.
Hudzić, hudzenie - warkot silnika, maszyny, szumieć
Hulać - tańczyć; Na wyselu sy puhulamo.
Hulaka - tancerz, lubiący się bawić
Huncwot - łobuz; Wże ni wytrzymam z tym huncwotym.
Hupałać - czyścić ziarno przez podrzucanie w przetaku
Hupińki - opieńki; Hpińki wubrudziły tego roku.
Hurkot - turkot np.wozu po bruku
Hurma - czereda dzieci, ludzi
Huroplan - samolot
Huska - rodzaj weselnej bułki
Hutawa - otawa, drugi pokos; Czas kosić hutawe.
Hutij - rozrabiaka; Tyn hutij zawsze coś zbroji.
Hycać - skakać, podskakiwać
Hyczka - nać buraka, końcówka zawiązanego worka.
Hyblować, hybyl - strugać, strug; Hyblować deszczke
Hykawka - czkawka
Hykawy, a, e - jąkała; Z hykawym cinżko si gada.
Hylaka - gałąź; Puzbiraj te suche hylaki, tu si spali.
Hynyj - szron. Szadź; Wsi drzewa wublipione hynyjim
Hyrody - herody, rodzaj jasełek
Hyrować - sztorcować, rugać (mocno); Ali go hyruji.


- I -

Przed początkową literą „i”, dodawano „j”

Jicyk - Icek
Jide, dzi, dzim - idę,idzie, idziemy
Jigła - igła; Nie daj dziecku jigły bu si wkoli.
Jigielnik - igielnik
Jile - ile; Jile kilumetry du tego sioła?
Jim, jisz, ji, jimo - jem, jesz, je, jemy
Jiment - iment (do imentu)
Jimnie - imię; Jak masz na jimnie
Jimpyrator - imperator; Jego wysokość, jimpyrator, cysarz.
Jinaczyj - inaczej
Jinakszy - inny
Jindyk - indyk
Jindzij - indziej; Jak ni tu, tu dzie jindzij.
Jinny - inny
Jinstrument, ta - instrument, ty
Jinstykt - instynkt
Jintyligent - inteligent
Jinterys - interes
Jinwalida - inwalida
Jinwentarz - inwentarz
Jindzinier - inżynier
Jiskać, jiskanie - iskać, iskanie
Jistny - istny
Jistota - istota
Jiść - iść
Jiwa - iwa
Jiwan - Iwan
Jizulator - izolator
Jizrayl - Izrael
Jizrajlita - izraelita


- J –

Jabłonia, ni - jabłoń, nie; Na jabłoniach gałynzi si gno wud jabłyk.
Jadaczka - gęba; Jadaczka mu si ni zamyka
Jagoda, dy - owoc, ce wiśni, czereśni; Wże jagody dystygajo.
Jagnie, jagniontko - jagnię, jagniątko; Wowca z jagnińcim
Jagninta - jagnięta
Jakiśmo - jekeśmy; Jakiśmo jiszły, tuśmo sobi pugadały.
Jamduła - jamisko; Ta jamduła sze z wojny.
Japko - jabłko; pud jabłoniom pełno jabłyk.
Jarmaryk - jarmark; Jedzim na jarmaryk zy zbożym.
Jasion - jesion; Jasiony to najwińksze drzewa w siole.
Jaźmin - jaśmin; Jażmin duże pachni
Je - jest; Tato je w doma? Nima.
Jechać - jede, jedzi, jedzim, jedżmo
Jedyn - jeden
Jindyk - indyk; Jindyk gulgoczy na czuzego.
Jidynaście - jedenaście
Jidzenie - jedzenie; Bede, bedzim jeść
Jim, ji jimo - jem, je jemy
Jinczmiń - jęczmień
Jińzioro - jezioro; Jinczmiń ma wostre wuściaki.
Joj, ta joj, jojojoj - zwroty oznaczające podziw lub dezaprobatę
Juszka - kompot, płyn z zupy itp.; Jak ci palne tu ci juszka puleci z nosa
Jiż - jeż; Jiża ni pumacasz bu koli. Włosy ci si najiżyły
Jiżdżenie - jeżdżenie; My du miasta jeździm wozym


- K –

Kabza - portfel, woreczek na pieniądze
Kaczałka - wałek do maglowania bielizny
Kaczan - ogryzek, głąb kapuściany, kolba kukurydzy
Kaczontko - kaczątko; Daj kaczyntam wody
Kalika - kaleka; Tasz to kalika, wże ledwo łazi.
Kalindarz - kalendarz
Kalisony - kalesony
Kałabania, i - kałuża, e; Pu dyszczu wszyńdzie kałabani.
Kałapućkać - bełtać, mieszać
Kałatać - kołatać; Jakoś si tam kałata (w przen. – żyje)
Kałdun - bebech, duży brzuch; Tyn ma kałdun.
Kałyndzić - z trudem wiązać koniec z końcem; Wony ledwo kałyndzo.
Kamiń - kamień; Ni kidaj kamiami, bu sze kogoś wpalnisz
Kandybał - zimny napój z palonym cukrem, cytryną i dodatkami
Kapcanić - podupadać, marnieć; Jak si ni puzbira, tu du czysta skapcanieji.
Kapeluch - kapelusz
Kapicy - połączenie krokwi w kalenicy; Wysoko, asz w kapicach.
Kapka - kropla; Wże kapki wody nima.
Kapke, kapeczke - kroplę, kropeleczkę, troszkę, troszeczkę
Kapszuk - worek z pęcherza na tytoń
Kapuranie - papranie, byle jaka robota; Tasz to nu skapurane.
Na kapuryc - na nic, na zmarnownie; Na kapuryc z takom rubotom.
Kapuśniaczyk - kapuśniaczek, drobny deszcz, mżawka
Kapuśniki - kapustniki, poletka pod kapustę
Karaczkuwaty - człowiek na pałąkowatych nogach
Kaszkyt - kaszkiet, czapka płaska z daszkiem
Katapula - proca gumowa; Du katapuli trzeba dobrych gumyk.
Kawalir - kawaler
Każdyn, każny - każdy; Kużdyn chce lepij żyć.
Kidać - rzucać; ni kidaj kaminiami
Kepełe - głowa (z żyd.); Tyn ma kepełe du rachuwania.
Kilbasa - kiełbasa
Kilo - kilogram, ile; Ze trzy kilo.
Kilko - ile; Kilo razy?
Kilumetyr - kilometr; Bedzi kilumetyr, amoży i wincyj.
Kinoć, kiń - rzucić, rzuć; kidam, kida, kidamo, kidajo
Kirat - kierat
Kisnoć - kisnąć; Budajś skis jak to prawda.
Kliszcz, kliszczy - kleszcz, kleszcze; Podaj mnie kliszczy.
Kluczka, na kluczke - haczyk z kijem , wiązanie sznurowadeł w kokardkę
Kłyszawy - kłyszawy, chorowity np. koń
Kłymby - biodra
Kminyk - kminek; Chlib z kminkim
Komar - mrówka leśna (duża)
Komirz, kumirzyk - kołnierz, kołnierzyk
Kompać si - kąpać się; Choć si kompać w jinziorze
Kondzil - kądziel – kąplet do ręcznego przędzenia
Konkol - kąkol; W zbożu pełno kunkolu
Konsać -kąsać, gryźć; Tyn pies konsa
Kopa, kopka - zboże w kopkach
Kopyr - koper; Wurwij kopru du wugórków
Koryc - korzec; Jile korcy namłóciłyście pszynicy.
Kościoł - kościół; Nasz kościoł był duże ładny.
Korzyń - korzeń
Kormon - płachta wiązana przez ramię, na rwaną trawę
Kosa - kosa,warkocz; Włosy ma zaplicione w kosy
Kostrub - kukła zakopywana wiosną – odp. Marzanny
Kowdra - kołdra
Krajc - trefl
Krawczynia - krawcowa; Musze jiść du krawczyni, żyby wszyła duszke.
Krawic - krawiec
Kruhit - szybki nawrót; No kruhit, tyj jedzi nazat.
Krupy - kasza gryczana; Przyz zime dobre pół mieszka krup poszło.
Kryha - kra
Krynżałki - kiszona w kawałkach kapusta
Krynżółka - wałek do nawijania przędziwa np. lnu
Kryńcić - kręcić; Nie kryńć si. Siedź spukojnie
Kryńgły - okrągły
Kryszki - okruchy; Wszyńdzie pełno kryszyk z chleba.
Kryszyć - kruszyć, kroić na drobno; Nakrysz cybuli
Krzesny - chrzestny
Krzon - chrzan; Natrzyj krzonu na świnta.
Krzydło - skrzydło
Krzydlaty - skrzydlaty
Ksionc, z ksindzym - ksiądz, z księdzem
Kubita - kobieta
Kubyła - kobyła, klacz; Ta klaczka lada dziń bedzi si źrebić.
Kuciontko, kucinta - kociątko, kocięta
Kuciuba - kociuba; Kuciubom wygartuji si wogiń i chlib z pieca
Kucza - mały chlew dla świń
Kuczno, kuczyć - tęskno, tęsknić; Jak si wyjedzi na dłużyj, tu kuczno za domym.
Kuczyłować - koczować
Kuczyrawy - kędzierzawy; Tyn łysy kiedyś był kuczyrawy
Kuferyk - kufer
Kulega - kolega; Mam fajnego krig kulege (kolega z wojny}
Kuleśnia - koleśnia, dwukółka do pługa
Kulindy,kulindować - kolędy, kolędować
Kulindniki - kolędnicy; Na świnta pu siole chodzo kulindniki.
Kuliżanka, - koleżanka
Kułówrotyk - kołowrotek; kółówrotkim spornij si przyńdzi.
Kułyska - kołyska; Schowaj te kułyskie, moży si sze przydać.
Kukuruza - kukurydza
Kuminiuch - gałgan do zatykania komina na strychu
Kumacha - karaluch, żuk
Kumiśgłowom - głową w dół; Wupat z drzewa kumiśgłowom.
Kumora - komora; Kumora to wygoda, bu wsio tam można puskladać
Kunisko - konisko; To wze stare kunisko
Kuniuszyna - koniczyna; Kuniuszyna lepsza na pasze wut siana
Kunopli - konopie; Z kunopli je ziarno na wolij i przyndza
Kupanie - kopanie
Kupanica - płoza w saniach; Lepsze kupanicy pudkute
Kupic - kupiec; Jak nima kupca, tu ni sprzedasz
Kupica - kupa, stos, zwał; Słoma zwalina na kupice.
Kupki - kupki, kopki zboża
Kupyrczaki - zaloty
Kupystka, - mała kopyść
Kupyściocha - duża kopyść
Kurali - korale; każda dziwka ma chuć ze dwa sznurki kurali.
Kurczontko - kurczątko
Kurczynta - kurczęta
Kurdaki, na kurdaki - na barana; Weź dziecko na kurdaki
Kurdiuk - schorzenie w przełyku zwierząt
Kurdupyl - kurdupel; Kogo tu si bać, tasz to kurdupyl
Kurona - korona
Kurowaj - główne ciasto weselne
Kurumiesło - nosidła na dwa wiadra wody
Kusisko - kosisko, drzewce do kosy
Kutkudakać - gdakać; Kura kutkudaka, wże chyba si zniesła.
Kustrubaty - sękaty, nie równy; Ta pałka strasznie kustrubata
Kustumacha - kościsko; To kuścisko dłuższe wut psa.
Kusycia - kosaciec, irys
Kuszerka - akuszerka; Zamawiaj kuszerke, bu twoja bedzi si rusypywać
Kuszka - naczynie na wodę i osełkę
Kuszula - koszula
Kuścielny - kościelny; Kuścielny wże na msze dzwoni
Kuśka - stanie na głowie
Kutia - potrawa wigilijna
Kużny - każdy
Kuźlina - krokiewka na kalenicy strzechy
Kwasza - półpłynna potrawa z mąki gryczanej
Kwaśnica -późna jabłoń o kwaśnych owocach
Kwatyra - kwatera, skrzydło okienne; Woczyń jedne kwatyre, niech si wietrzy.
Kwandras - kwadrans; Kwandras na pionte.
Kycać - skakać; Dzieci kycajo z bumbetla na zimnie.
Kyrnica - krynica, obudowane źródło
Kyrniczka - kryniczka


- L –

Ladacy - leniwy; Ladacy niczego si ni durobi.
Lagyr, ry - obóz, obozy; W lagrach ludzi gineły jak muchi
Lapać (si) - brudzić (się); Ważaj, nu si ni zalapaj.
Lecyj - lżej; Chto ma wiencyj morgów, tymu si lecyj żyji
Lepi, lepij - lepiej
Letki, letkij, letko - lekki, lekko
Ligać, lignoć - kłaść się, położyć się; Jide ligać.
Likutki, likutko - leciutki, leciutko
Lin - len; Zy lnu je simie na wolij i przyńdziwo
Lityr - litr; Lityr samugonki
Liworwyr - rewolwer; Każdy uficyr ma liworwyr
Loch - piwnica
Ludzi - ludzie; Ludzi pumogo, ni dadzo zginoć
Ludziany, niludziany - dobry, nie dobry; Tyn bachor strasznie niludziany.
Lusznia - luśnia, podpora drabiny w wozie


- Ł –

Ładnać - naprawiać; Trza wóz ładnać, bu wiesna za pasym
Ładnij - ładniej
Ładuszczak - gliniany garnek z przewężeniem u góry
Łochnoć - żałować, narzekać; Stare łochno bu guspudarka marnieji.
Łokyć - łokieć
Łoszak, łuszynta - źrebak, źrebięta (wyrośnięte)
Łuszontko - źrebiątko
Łuszyca - młoda klacz
Łejbik - lejbik, rodzaj kurtki zbliżonej do marynarki
Łotacz - kaczeniec; Wiesnom nad rzykom kwitno łutaczy.
Łukszyna - makaron domowy
Łupanie - uderzanie, łamanie w kościach
Łupata - łopata; Weź łupate i puwutkidaj śnig na pudwurzu.
Łupiny - obierki, łuski z orzecha
Łuszpajki - łupinki z pestek dyni, orzecha itp.
Łypać, łypanie - spoglądać, spoglądanie; Lypa i woka z nij ni spuska
Łypeta, łypytyna - głowa; Du nawuki trzeba mnieć łypytyne.
Łypuch - łopuch
Łyskać (si) - błyskać (się); Strasznie si błyska. Jidzi nawalnica.
Łyszczenie - błyszczenie
Łyszczyć (si) - błyszczeć (się)
Łyżby - łyżwy


- M –

Maciurka - konopie z pierwszego zbioru
Maćko - żołądek
Maglównica - maglownica, karbowana deska do maglowania
Mahabunda - mruk, człowiek nie towarzyski
Majzel - przecinak
Makohon - tłuczek do tarcia maku w makutrze
Mać - Psia mać.Tisionc twoja mać
Makotra - makutra
Mamin - Mamin syn. Mamin brat
Manić - zwodzić, oszukiwać
Manyło - oszust; Ważaj na niego bu to manyło.
Manszet - mankiet
Mantyl - płaszcz wojskowy
Mantyka - człowiek niezaradny, kaleka życiowa
Marchwa - marchew
Marymucha - muchomor; Marymuchom można si wutruć.
Masny - tłusty – okraszony, natłuszczony
Maścić - smarować; pomaść chleb masłym
Maśniczka - maselniczka
Materia - materiał, tkanina; Wubranie z dobryj materji.
Mawpa - małpa; Czego ta mawpa tu szuka
Melknoć - przewrócić się nagle; Melk tyj lezy.
Meszty - pantofle; W mesztach nu du kuścioła i w nidziele si chudziło.
Mglenie, mglić - mdlenie, mdleć
Mgłości - mdłości
Michcić (si) - błyszczeć (się); Wypucuwane asz si michci.
Miglanc - łobuziak, spryciarz
Mnieszyk, i - worek, i; Przyrychtuj mnieszki na zboże
Mietła - miotła; Mietły rubiło si z brzyziny
Mindlica - międlica; Na mindlicach mindlono lin i kunopli
Mindlić - międlić
Minoć - minąć; Mini zima i bedzi wiesna
Minso - mięso; Minso rzadko si jadło.
Mińki - miękki; Świży śnig zawsze mińki, a jak putachni stwardnieji.
Mińkuszka - miękisz chleba
Mirzwa - mierzwa; Zmirzwionom słomom, pudścilało si chudobie.
Miszanina - mieszanina; Krysowe sioła to miszanina Pulaków i Wukrajińców.
Miszmasz - wszystko razem zmieszane
Miszać - mieszać; Zamiszać świniam.
Miszkanie - mieszkanie
Misztygałki - drobiazgi, drobne przedmioty
Mirzyć - mierzyć; Zmirz jakie to długie
Miziuk - smoczek; Dziecko piji z miziuka.
Mliko - mleko; Byz mlika trudno było wyżywić rudzine.
Młotyk - młotek
Mniara - miara; Jide du krawca niech weźmi mniare.
Mniasto - miasto; Du mniasta jiździło si na jarmaryk, abu za sprawunkim.
Mnie, mnom - mi, mną
Mniejsce - miejsce; Kużdyn ma na zimi swoje mniejsce.
Mniesionc - miesiąc, księżyc
Mnieszyk - worek; Zboże, krupy, pszono i monke trzymało si w mnieszkach.
Mnij - mniej; Tylo? Mnij wincyj.
Mniód - miód; Pumaścić chlib mniodym.
Mnom - mną; Ni kłopocz si mnom.
Mondry - mądry; Mondry jak salamunowe gaci.
Moniak - moneta; W pugilaresie zustały same muniaki.
Moniać (si), munianie - guzdrać (się), guzdranie
Monka - mąka; Trzeba jechać du młyna bu monka si kończy
Monż - mąż
Mostyk - mostek; Na pudwórza wjiżdżało si byz mostki.
Motuz, mutuzyk - powróz, szur, sznurek
Moży - może; Moży tak, a moży ni.
Mraka - mgła; Czasym taka mraka,ży na pare kroki nic ni widno.
Mroczka, i - mała mrówka, objaw zdrętwienia
Mudrahela - mądrala; Dziwno ty si na niego, jaki to mudrahela.
Muhorycz - litkup; Pu sprzydarzy muhorycz ubuwiunskowa.
Mulałaś ty - jak mówiłaś, jak twierdziłaś
Mułuducha - panna młoda; Mułuduche swaty pruwadzo du ślubu.
Murga - milczek, cham, człowiek nie przystępny
Murmyło - mruk; Z nim ni pugadasz, to murmyło.
Murowy - porządny,swój; Pietyr to murowy chłop.
Musat - stalowy element krzesiwa
Mus, musowo - konieczność, koniecznie, obowiązkowo
Mutra, muterka - nakrętka; Dzie ta mutra wut woza?
Mutuwidło - motowidło; Mutanie naprzyndzonych nityk,na mutuwidło.
Mutyka, sapka - motyka
Muziać - mazać, rozmazywać
Muzoła - smalec z roztartym czosnkiem i małym dodatkiem wrzątku
Mycyje - smakołyki, specjały
Mykycicić - kręcić, mataczyć, wyłudzać; Zdaji si,zy wun mykyci.
Mynaszka - mynażka; Na wojnie zomirz ji z mynaszki.
Myntryka - mętryka
Myńki - męki; Pleci jak na myńkach


- N –

Nagniotyk - nagniotek, odcisk
Najmnij - najmniej
Najońć - nająć; Jak ni daji si wsiego zrobić, tu trzeba kogoś najońć.
Nakulirować - nacholerować, złajać
Naładnać - naprawić; Trzeba płot naładnać, bu wże dziurawy.
Namólny - namolny, dokuczliwy; Ali tyn człowik namólny.
Na pasblint - ryzykownie; Jide na pasblint. Bedzi co brdzi.
Napatoczyć si - napatoczyć się,przypadkowo spotkać
Na proczki - na przełaj; Jak zamarzni, tu można chodzić na proczki
Na puczupki - w kucki; Baraboli trzeba wubirać na stółeczku, abu na puczupki.
Na publike - wstyd publiczny
Na pumacku - po omacku, po ciemku
Narajić - naraić; Narajiłam ji dubrego kawalira. Moży coś z tego bedzi.
Na raminie - na ramię; Zawdaj mi tyn klocyk na raminie.
Narzyndzie - narzędzie
Na suminie - na sumienie – zaklęcie; Na suminie, ży nic nie znam.
Nasztypurczyć si - nabzdyczyć się
Naszylniki - naszelniki, element uprzęży; Załóż na koni naszylniki.
Na woznak - na wznak; Puleże trocha na woznak.
Nawyt - nawet; Nawyt si ni spyta
Na wytelbych - ponad siły, ponad możliwości
Na wyżkach - wysoko, na wysokościach
Nawuka - nauka; Za Nimców nawuka w szkole była przyrywana
Nażnoć - narżnąć
Ni - nie; Ni bede bu mi si niechcy.
Nichto, nicht - nikt; Nicht ni pruszony, ni przyjdi na wysele.
Ni czurzy - nie obcy; Ta to swój, ni czurzy.
Nidaleko - nie daleko; Choć, choć dziecko, wże nidaleko.
Nidziela - niedziela; W nidziele wsi jido du kuścioła.
Niemic - Niemiec
Niludziany - niedobry, niegrzeczny; Niludziana bachornia.
Nimy - niemy; Z nimym no na migi pugadasz.
Ni pudużam - niedam rady np. tego zjeść; Wze tego nipudużam.
Niść - nieść
Niszczyńście - nieszczęście; Niszczyńścia chodzo pu ludziach
Nizabudki - niezapominajki
Noj, noj - tuż, tuż; Ja ci każe, noj, noj, a zaczepioł by wozym za drzewo.
Nudki, a, e - mdły, a, e; To nidobre. Nudkie.
Nudzić - mdlić, zanudzać
Nugawica - nogawka; Pupudwijaj nugawicy, bu w błocie zalapasz.
Nu he - popędzanie bydła
Nurcym - w pozycji pochyłej; Zboże żnie si nurcym.
Nużda - złe; Nużda by go wzina.
Nużycy - nożyce
Nyć - na brzuchu (leżeć); Leżyć możnz na boku, nyć, abu na woznak.


- O –
W wymowie nie było słów na „o”, zastępował jen zlepek „wo” lub „wu”

Litera „o” wymawiana jako „wo”

Wo - o
Wobraz - obraz; Na wobraz i pudubieństwo
Wochnal - ufnal do podkowy końskiej
Wodpust - odpust, święto parafialne
Woko, woczy - oko, oczy; Stare woczy, tyj ni widze z daleka.
Wogród - ogród; Czas na wugrodzie siać wugrudzine.
Wokłot - duży snop prostej słomy
Wołtarz - ołtarz; W głównym wółtarzu je wobraz patrona.
Wona, o - ona, ono
Worczyk - orczyk; Du wurczyków czypia si wuprzoż.
Wosa - osa
Wośnik - ośnik, narzędzie do srugania i korownia
Wowca, y - owca, owce

Litera „o” wymawiana jako „wu”

Wubczochnoć - obłamać gałąź na styku z pniem; Wubczochnoć hylake.
Wubglondać si - oglądać się; Ni wubglondaj si, sz si zaszportasz i wpadnisz.
Wubpanachać - odciąć dużo i mocno
Wubsmułuszyć - opalić coś, obczyścić drzewo z owoców
Wubraza - obraza; Tasz to wubraza Boska.
Wubgryzać - obgryzć; Puwubgryzaj te kości.
Wubrusyk - obrus; Załóż na stół czysty wubrusyk
Wubyczajka - obręcz w sicie, przetaku
Wuchota - ochota; Jakoś nimam wuchoty.
Wuchotnik - ochotnik; Na wojne ni jido wuchutniki.
Wuczeryt - oczeret; Wuczeryt kosi si na zamarznintym jinziorze.
Wudżwiryk - słupek ościeżnicy drzwiowej
Wuferma - oferma
Wugnisko - ognisko; Jisiniom pastuchi grzejo si przy wugniskach
Wugrudzenie - ogrodzenie
Wugonyk, wogon - ogonek, ogon
Wugóryk - ogórek; Trzeba nakisić wugurków
Wukulica - okolica; W naszyj wukulicy, tyreny pagórkuwate
Wumasta - omasta, okrasa
Wun, wona, wono - on, ona, ono
Wunintować - wymiotować
Wupamintać si - opamiętać się; Wupamintaj si. Tak ni można.
Wupcirać - obcierać; Puwupciraj si.
Wupciraczka - ręcznik; Wupciraczki szyło si z lnianego płutna
Wupczasy - obcasy; Buty na wysokich wubczasach.
Wupona - opona
Wuranie - oranie, orka
Wusika - osika; Nawusice wciongle si liści trzynso.
Wusikowe mliko - lekko skwaśniałe mleko
Wut - od; Wut czego to?


- P –

Pajda chleba - duża kromka chleba
Paciuk - wieprz; Na świnta trzeba bić paciuka.
Pakos - pokos zboża, trawy; Kusiarzy zustawiajo za sobom długie pakosy.
Paletko - rodzaj damskiej kurtki
Palic, y - palec, ce; Na baduni palcy całkim mnie zgrabiały.
Palnoć - uderzyć
Paluha - pała; Mam paluhe tu si psa ni boje.
Pamińć - pamięć; Wirszyki trza si wuczyć na pamińć.
Pamintać - pamiętać
Pampuch - pąk, pączek; Na kwiatkach wże pampuchi. Bedo kwitły.
Pamułotyk - odrost roczny gałązki; Japko czynsto wuberwi si z pamułotkim.
Paniuńcia - paniusia; Myśli sy, ży jak z mniasta tu wże paniuńcia.
Pańczocha, i - pończocha, y
Papir - papier; Papier wsio wytrzyma.
Para - para, siła; Tyn ma pare.
Pare - parę, kilka
Parobyk - parobek, robotnik najemny; Nawyt ksiondz mniał parobka.
Parszywic - zły dzieciak; Tyn parszywic wszyńdzie wlizi.
Pasiczyna - pasieczyna, mała pasieka
Pastuch - pasterz; Wunas nima pastucha i musim najmować.
Patanas - ciuciubabka; Dzieci bawio si w patanasa.
Patarucha - małe, gorsze liście tytoniu; Zustała sama patarucha.
Patłaty, a, e - kudłaty, a, e; Czas wobciońć te patły. Patłaty pies
Paświsko - pastwisko; Na paświsku pełno bydła i pastuchów
Paszeji - piecze, parzy; Ranom si wupik, a sze paszeji
Papyndeka - papa
Paznot, y - paznokieć, cie; Puwubcinaj paznoty
Paździory - pażdzierze; Przy mindleniu pełno paździorów.
Pczoła - pszczoła; Kułu pasieki gryzo pczoły.
Peńchyrz - pęcherz; Z pyńcherza chłopy robio kapszuki na tiution.
Piasyk - piasek; Nasypali piasku (powiedzenie)
Pichota, pichotom - piechota, piechotą; Jiść pichotom, na pichote.
Pichur - odcisk, pęcherz, piechur; Na nogach wże same pichury.
Piczenie - pieczenie; Piczenie chleba najczyńścij w subote.
Piczontka, i - pieczątka, i
Piczontki - podroby; Przys tego bajstruka, wże mnie piczontki tlejo.
Piec pikny - piec do pieczenia chleba
Piełon - piołun; Z piłonu dobre likarstwo na żułondyk.
Pieron - piorun; Pieron by go trzsnoł (przekleństwo)
Pieszki - pieszo; Nawyt du Pudkaminia chudziło si pieszki.
Pieńć, pieńćset - pięć, pięćset
Piniondzy - pieniądze; Brak pinindzy.Piniondz si go ni trzyma.
Pinta - pięta; Mało pint ni pugubioł, tak wciekał.
Pińdiak - bezrękawnik damski
Pińdziesiont - piędziesiąt
Pirogi - pierogi; Dzisiaj na wobiad pirogi z syrym.
Pironym - piorunem; Wsio pironym robi, rubota mu si ryńkach pali.
Pirszy - pierwszy
Piśko, pisio - pies, piesek
Psiontko, psinta - psiątko, psięta
Pisasz - pisarz; W gminie puza wójtym, naważniejszy był pisasz.
Piszczawka - piszczałka
Piwójka - powój; Piwójka ma długie kurzyni i trudno jo wyplewić.
Pjawka - pijawka; W małych jinziorkach pełno pjawyk.
Plawdować - służyć, dopisyw
Komentarze
Brak komentarzy.
Dodaj komentarz
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
Oceny
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.

Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.

Brak ocen.
Copyright ©Grupa Przyjaciół Milna. Wykonanie: Remek Paduch & Kazimierz Dajczak 2008-2018